تزریق بلوک عصبی یا تزریق بلوک انتخابی ریشه عصبی یک روش درمانی است که برای کاهش التهاب و درد عصب نخاعی استفاده می‌شود. در این روش، یک ماده بی‌حس کننده در نزدیکی ریشه عصبی تزریق می‌شود. برای آشنایی بیشتر با این روش درمان و کنترل درد، این نوشته را بخوانید.
بلوک عصبی روشی است که می‌تواند به مدیریت و پیشگیری از درد کمک کند.
تزریق بلوک عصبی چیست؟
تزریق بلوک عصبی یک روش درمانی است که با هدف کاهش یا مسدود کردن سیگنال‌های درد در یک ناحیه خاص از بدن انجام می‌شود. این روش شامل تزریق یک داروی بی‌حسی موضعی، استروئید یا دیگر داروهای خاص به اطراف یک عصب یا مجموعه‌ای از اعصاب است. با این کار، ارتباط اعصاب با مغز موقتاً مختل شده و درد کاهش می‌یابد. بلوک‌های عصبی می‌توانند به صورت موقت یا طولانی‌مدت استفاده شوند، بسته به هدف درمان و نوع دارو. این روش برای کاهش درد مزمن یا حاد، بهبود کیفیت زندگی بیماران و در برخی موارد تشخیص منبع دقیق درد استفاده می‌شود. بلوک عصبی به ویژه در مواردی که دیگر روش‌های مدیریت درد ناکارآمد بوده‌اند، موثر است. تزریق بلوک عصبی باید توسط پزشکان متخصص مانند متخصصین درد یا بیهوشی انجام شود تا از اثربخشی و ایمنی آن اطمینان حاصل شود.برای انجام روش درمانی بلوک عصبی می‌توانید به دکتر مهرداد طاهری، بهترین متخصص درد در تهران مراجعه کنید.
انواع مختلف بلوک‌های عصبی
انواع مختلف بلوک‌های عصبی بر اساس محل و هدف درمان وجود دارند. یکی از انواع رایج، بلوک عصبی محیطی است که برای کاهش درد در یک اندام خاص مانند دست یا پا استفاده می‌شود. نوع دیگر، بلوک اپیدورال است که معمولاً برای کنترل درد زایمان یا دردهای ستون فقرات به کار می‌رود. بلوک عصبی سمپاتیک نیز برای درمان دردهای مزمن ناشی از سندرم درد منطقه‌ای یا نوروپاتی استفاده می‌شود. همچنین، بلوک عصبی فاسیا ایلیاکا برای کنترل درد در ناحیه لگن و ران و بلوک عصبی بین دنده‌ای برای دردهای مرتبط با قفسه سینه یا شکستگی‌های دنده کاربرد دارد.
بیشتر بخوانید: فلوشیپ درد در سعادت آباد
کاربردهای تزریق بلوک عصبی
کاربردهای بلوک عصبی عبارت است از
- درد ناشی از زایمان: بلوک عصبی می تواند در کاهش درد زایمان موثر باشد.
- درد قبل، حین و بعد از جراحی مانند تعویض مفصل زانو: بلوک عصبی می‌تواند قبل، حین یا بعد از جراحی مفید باشد؛ این کار برای کنترل درد انجام می‌شود.
- درد ناشی از سرطان: بلوک عصبی می‌تواند در کنترل درد ناشی از سرطانی موثر باشد.
- درد ناشی از آرتریت: بلوک عصبی برای کنترل درد ناشی از آرتریت نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. با تزریق در نزدیکی عصب‌های مرتبط با آرتریت، درد کاهش می‌یابد.
- کمردرد یا سیاتیک: بلوک عصبی می‌تواند برای درمان کمردرد یا سیاتیک مورد استفاده قرار گیرد.
- سردرد میگرنی: از بلوک عصبی برای کنترل سردرد میگرنی نیز استفاده می‌شود.
- سندرم درد منطقه‌ای مزمن: بلوک عصبی در برخی موارد می‌تواند برای کنترل سندرم درد منطقه‌ای مفید باشد.
- گردن درد ناشی از فتق دیسک: بلوک عصبی برای درمان درد گردن ناشی از فتق دیسک کاربرد دارد.
- درد طولانی مدت ناشی از عفونت زونا: بلوک عصبی می‌تواند در درمان درد طولانی مدت ناشی از عفونت زونا مفید باشد.
- درد ناشی از اسپاسم در رگ‌های خونی: بلوک عصبی می تواند در کنترل درد ناشی از اسپاسم در رگ‌های خونی مورد استفاده قرار گیرد.
- تعریق بیش از حد (هیپرهیدروزیس): بلوک عصبی می‌تواند در کنترل تعریق بیش از حد کمک کننده باشد. با تزریق بلوک عصبی در نزدیکی عصب‌های مرتبط با تعریق، میزان آن کنترل می‌شود.
- سندرم رینود: بلوک عصبی در کنترل سندرم رینود نیز موثر است.
بیشتر بخوانید: درمان درد دنبالچه با بلوک عصبی
فواید تزریق بلوک عصبی
فواید اصلی تزریق بلوک عصبی شامل کاهش یا تسکین درد، بهبود کیفیت زندگی و کمک به بازیابی فعالیت‌های روزمره بیمار است. این روش اغلب به عنوان بخشی از یک برنامه درمانی جامع برای درد مزمن یا حاد استفاده می‌شود. یکی از فواید مهم این روش، کاهش نیاز به مصرف داروهای مسکن قوی است که ممکن است با عوارض جانبی همراه باشند. همچنین، بلوک عصبی می‌تواند التهاب و اسپاسم عضلانی مرتبط با درد را کاهش دهد و به بهبود حرکت و عملکرد بدن کمک کند. علاوه بر این، تزریق بلوک عصبی می‌تواند به عنوان یک ابزار تشخیصی برای شناسایی منبع دقیق درد به کار رود و به پزشکان کمک کند تا درمان‌های هدفمندتری ارائه دهند.
نحوه انجام تزریق بلوک عصبی
تزریق بلوک عصبی معمولاً به صورت سرپایی انجام می‌شود و نیازی به بستری شدن بیمار ندارد. پزشک ابتدا محل دقیق تزریق را با استفاده از تصاویر اشعه ایکس، سونوگرافی یا سی‌تی اسکن تعیین می‌کند تا اطمینان حاصل شود که دارو به درستی به ناحیه مورد نظر وارد می‌شود. پس از ضدعفونی کردن محل، پزشک از یک سوزن نازک برای تزریق داروی بی‌حسی یا استروئید به اطراف عصب یا اعصاب هدف استفاده می‌کند. در طول این فرآیند، ممکن است از بیمار خواسته شود که وضعیت خاصی را برای دسترسی بهتر به محل نگه دارد. این روش معمولاً کمتر از 30 دقیقه طول می‌کشد و بیمار می‌تواند بلافاصله پس از آن به خانه بازگردد. با این حال، ممکن است از بیمار خواسته شود که برای مدتی از فعالیت‌های سنگین خودداری کند.
بیشتر بخوانید: درمان تنگی کانال نخاعی با لیزر
چه کسانی واجد شرایط انجام تزریق بلوک عصبی هستند؟
تزریق بلوک عصبی برای افرادی که درد شدید و مزمن دارند و به درمان‌های معمول پاسخ نداده‌اند مناسب است. این روش معمولاً برای بیماران مبتلا به آرتروز، دیسک کمر، نوروپاتی، یا افرادی که پس از جراحی درد دارند توصیه می‌شود. همچنین، افرادی که نیاز به بی‌حسی موضعی برای جراحی دارند یا کسانی که دردهای مرتبط با سرطان را تجربه می‌کنند، می‌توانند از این روش بهره ببرند. پزشکان معمولاً قبل از انجام بلوک عصبی، وضعیت سلامت کلی بیمار را ارزیابی می‌کنند. در نهایت، بیمارانی که به دنبال کاهش مصرف داروهای مسکن هستند یا می‌خواهند راهکاری غیرجراحی برای مدیریت درد خود داشته باشند، ممکن است واجد شرایط باشند.
چه کسانی نباید تزریق بلوک عصبی انجام دهند؟
افرادی که به داروهای بی‌حسی یا استروئیدی حساسیت دارند، نباید این روش را انجام دهند. همچنین، بیماران مبتلا به عفونت فعال در ناحیه تزریق یا کسانی که دارای مشکلات خونی مانند اختلالات انعقادی هستند، از انجام این روش منع می‌شوند. زنان باردار، مگر در شرایط خاص و با نظر پزشک، معمولاً گزینه مناسبی برای بلوک عصبی نیستند. همچنین، افرادی که مشکلات قلبی شدید یا بیماری‌های سیستم عصبی دارند، ممکن است برای این روش مناسب نباشند. در هر صورت، تصمیم‌گیری نهایی درباره انجام یا عدم انجام این روش باید بر اساس بررسی دقیق وضعیت سلامت بیمار توسط پزشک انجام شود.
عوارض تزریق بلوک عصبی
مانند هر روش درمانی دیگر، تزریق بلوک عصبی نیز ممکن است با عوارضی همراه باشد. شایع‌ترین عوارض شامل درد موقت یا حساسیت در محل تزریق، کبودی یا ورم است که معمولاً خودبه‌خود برطرف می‌شوند. عوارض کمتر شایع شامل عفونت، خونریزی، آسیب عصبی یا واکنش آلرژیک به داروهای تزریق شده است. در برخی موارد نادر، ممکن است ضعف یا بی‌حسی طولانی‌مدت در ناحیه تحت درمان مشاهده شود. برای کاهش خطر عوارض، توصیه می‌شود که این روش حتماً توسط پزشک متخصص و در شرایط استریل انجام شود. همچنین، بیمار باید تمامی سابقه‌های پزشکی و داروهایی که مصرف می‌کند را به پزشک اطلاع دهد.
تسکین درد بعد از تزریق بلوک عصبی چقدر طول می‌کشد؟
مدت زمان تسکین درد پس از تزریق بلوک عصبی بسته به نوع دارو و شرایط بیمار متفاوت است. در برخی موارد، تسکین درد بلافاصله پس از تزریق آغاز می‌شود و ممکن است چند ساعت تا چند روز طول بکشد. اگر داروی استروئیدی استفاده شده باشد، اثرات آن ممکن است چند روز طول بکشد تا به طور کامل ظاهر شود و سپس برای چند هفته یا ماه دوام داشته باشد. در موارد خاص، ممکن است نیاز به تزریق‌های مکرر وجود داشته باشد. به طور کلی، مدت زمان تسکین درد به هدف درمان و نوع بلوک عصبی بستگی دارد و پزشک بهترین راهنمایی را برای برنامه‌ریزی درمان ارائه خواهد داد.
نتیجه‌گیری
تزریق بلوک عصبی یک روش موثر و کم‌تهاجمی برای مدیریت درد است که می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک کند. این روش به ویژه برای کسانی که به درمان‌های دیگر پاسخ نداده‌اند یا نیاز به تسکین فوری درد دارند، مفید است. با این حال، باید توجه داشت که این روش برای همه مناسب نیست و نیاز به ارزیابی دقیق توسط پزشک دارد. آگاهی از فواید، عوارض و محدودیت‌های این روش می‌تواند به تصمیم‌گیری بهتر کمک کند.در نهایت، همکاری بین بیمار و پزشک و پیروی از دستورات درمانی می‌تواند نتایج مطلوب‌تری از تزریق بلوک عصبی به همراه داشته باشد.