بیماری دیسک کمر | علائم و دلایل مهم آن

بیماری دیسک کمر یکی از شایع ترین مشکلاتی است که ممکن است برای افراد بسیار زیادی بروز پیدا کند. این بیماری می‌تواند بخش‌های متنوع بدن را درگیر خود کند. در زمانی که دیسک آسیب‌های متنوع از جزئی تا شدید را مشاهده کند، می‌تواند مشکلات بسیار متعددی اعم از فشار به عصب وارد کند.

دیسک کمر چیست؟

دیسک کمر در حقیقت مشکلی است که به دلیل ضربه یا فشار بیش از حد که به عضلات کمر وارد می‌شود، بروز پیدا می‌کند. انسان دارای 26 مهره در ستون فقرات خود است که 4 عدد از این مهره ‌ها در کمر قرار گرفته‌اند، این مهره‌ها در حقیقت با استخوان خاجی و استخوان دنبالچه که در زیر استخوان خاجی قرار گرفته است، پایان می‌بابند. مهره‌هایی که در ستون فقرات قرار گرفته‌اند با استفاده از صفحات غضروفی که به آن‌ها دیسک گفته می‌شود از یکدیگر جدا شده اند. دیسک در مواردی که فشار بیش از حد یا ضربه ای به کمر وارد می‌شود، نقش حفاظتی دارد. دکتر مهرداد طاهری، بهترین جراح دیسک کمر با لیزر در تهران هستند.

بیشتر بخوانید: فتق دیسک کمر

در هنگامی که ضربه یا آسیب بسیار شدیدی به کمر فرد وارد شود یا به دلیل افزایش سن صفحات جا به جایی داشته باشند یا به بیرون زده شوند، فتق دیسک کمر اتفاق خواهد افتاد. این مشکل با درد بسیار شدیدی همراه است. امروزه به این مشکل دیسک کمر گفته می‌شود اما در حقیقت اصطلاح درست آن فتق دیسک کمر است. به این نکته توجه داشته باشید بروز این عارضه به هیچ عنوان به جنسیت فرد بستگی ندارد و هر دو جنس می‌توانند با آن رو به شوند و درد شدیدی را احساس کنند.

بیماری‌های دیسک کمر چیست؟

بیماری‌های مختلفی می‌توانند دیسک کمر را تحت تاثیر قرار دهند، از جمله:

• پارگی یا فتق دیسک کمر: این حالت زمانی رخ می‌دهد که هسته ژلاتینی دیسک از لایه خارجی بیرون بزند و به اعصاب اطراف فشار وارد کند.
  • علائم: درد شدید در ناحیه کمر، بی‌حسی یا ضعف در پاها، درد در ناحیه پا که ممکن است به سمت پایین حرکت کند.
  • علت‌ها: فشار ناشی از بلند کردن اجسام سنگین، حرکات ناگهانی، یا آسیب‌های ضربه‌ای.
• دیسک‌های تحلیل رفته (آرتروز دیسک کمر): به مرور زمان، دیسک‌های کمر ممکن است تحلیل رفته و خاصیت ضربه‌گیری خود را از دست بدهند.
  • علائم: درد مزمن کمر، کاهش انعطاف‌پذیری، احساس خشکی در ناحیه کمر.
  • علت‌ها: افزایش سن، فشارهای مکرر، فعالیت‌های سنگین

بیشتر بخوانید: درمان دیسک کمر با سلول های بنیادی

علائم کلی بیماری دیسک کمر چیست؟

یکی از اصلی‌ترین علائمی که می‌توان برای دیسک کمر بیان کرد، درد شدیدی است که فرد در پایین و بالای کمر خود احساس می‌کند. این درد می‌تواند از مچ تا باسن درد را تحت پوشش قرار دهد. علائم این مشکل در مواردی که این بیماری خفیف باشد، در بازه زمانی بسیار کوتاهی از بین خواهد رفت. در صورتی که بیرون زدگی دیسک کمر بر روی اعصاب نخاع، فشار وارد کند با علائم زیر فرد رو به رو می‌شود:

• گزگز کردن پا
• کرختی در ناحیه پا
• داشتن ضعف در هر دو پا یا یکی از پاها
• در مواردی که این مشکل شدت بالایی داشته باشد فرد با فلج کمر به پایین مواجه می‌شود
•   احساس گرفتگی در پاها به ویژه در ناحیه پشت زانوها
•   درد در پایین کمر

بیشتر بخوانید: علائم دیسک کمر خطرناک

دلایل اصلی دیسک کمر چیست؟

برخی از اصلی‌ترین دلایلی که می‌توانند باعث بروز این بیماری شوند، عبارت‌اند از:

• چاقی: چاقی بیش از حد می‌تواند فشار بسیار زیادی به دیسک‌های ستون فقرات وارد کند.
•  ضربه: در صورتی که فرد با شدت بسیار زیادی پرت شود یا بر روی زمین بخورد دیسک کمر وی ممکن است دچار جا به جایی شدیدی شود.
•  تصادفات: در هنگام تصادف در صورتی که ضربه بسیار شدید به ناحیه کمر وارد شود می‌تواند باعث بروز شکستگی دیسک کمر شود.
•  حرکت اشتباه: از دیگر دلایل بروز این عارضه می‌توان به چرخاندن شدید یا بلند کردن جسم سنگین در هنگام ورزش اشاره کرد. این امر می‌تواند باعث پاره شدن دیسک ستون فقرات شود.
•   افزایش سن: همان طور که در بالاتر نیز به این موضوع اشاره کردیم افزایش سن از دیگر دلایلی است که می‌تواند باعث بروز این عارضه شود. با افزایش سن دیسک کمر به صورت طبیعی ضعیف می‌شود که این ضعف و خشک شدن باعث شکننده‌تر شدن دیسک می‌شود.
• ضعف عضلات پشتی: عضلات پشتی یکی از اصلی‌ترین دلایلی است که بر روی استوار ماندن و درست راه رفتن افراد کمک زیادی می‌کند. در صورت بروز ضعف در این ناحیه ممکن است فرد با دیسک ستون فقرات مواجه شود.
• جراحی‌های قبلی: از دیگر دلایلی که ممکن است باعث بروز این عارضه شود می‌توان به جراحی‌هایی که در ناحیه کمر باعث ایجاد تغییر ساختار کمر یا تغییر در توزیع وزن بدن شده‌اند، اشاره کرد.

بیشتر بخوانید: دهیدراته شدن دیسک کمر

تشخیص بیماری دیسک کمر

برای تشخیص این عارضه در مرحله اول پزشک باید یک معاینه فیزیکی کامل از بیمار انجام دهد تا بتواند میزان حساسیت کمر را مورد سنجش قرار دهد. از بیمار خواسته می‌شود که بر روی تخت به صورت صاف دراز بکشد، بعد از آن پزشک از بیمار درخواست می‌کند تا پاهای خود را در موقعیت‌های متنوع به حرکت در بیاورد. در این مراحل پزشک می‌تواند علت بروز درد را پیدا کند. در بسیاری از موارد پزشک برای بررسی موارد دیگری اعم از قدرت عضلانی، رفلاکس، توانایی راه رفتن بیمار و توانایی حس لامسه وی به سراغ معاینه‌های عصبی می‌رود. در بسیاری از موارد انجام این مراحل کافی خواهد بود؛ در برخی از موارد پزشک برای بررسی و تعیین اعصاب تحت تاثیر، به سراغ انجام آزمایش‌های زیر می‌رود:

• معاینه بالینی: ارزیابی وضعیت حرکت و درد در ناحیه کمر.
• تصاویر رادیولوژیک: مانند ام‌آرآی (MRI) یا سی‌تی‌اسکن (CT) برای مشاهده وضعیت دیسک‌ها و تشخیص فتق یا سایر آسیب‌ها.
• الکترومیوگرافی (EMG): برای بررسی تاثیر فشار دیسک بر روی اعصاب

راه‌های پیشگیری از بیماری‌های دیسک کمر

برای پیشگیری از بیماری‌های دیسک کمر، توجه به چند نکته مهم ضروری است. اولاً، تقویت عضلات کمر و شکم نقش بسزایی در حمایت از ستون فقرات دارد. انجام ورزش‌های منظم و تقویتی مانند پیلاتس یا تمرینات کششی می‌تواند به تقویت این عضلات کمک کند و فشار بر دیسک‌ها را کاهش دهد. دومین نکته مهم، اجتناب از بلند کردن اجسام سنگین یا انجام حرکات ناگهانی است. هنگام بلند کردن اجسام، باید از تکنیک صحیح استفاده کرد، به طوری که از خم کردن کمر خودداری و از پاها برای بلند کردن کمک گرفت.

همچنین، حفظ وزن سالم و جلوگیری از چاقی نیز اهمیت زیادی دارد. اضافه وزن فشار زیادی به دیسک‌های کمر وارد می‌کند و ممکن است باعث آسیب به آن‌ها شود. علاوه بر این، داشتن وضعیت صحیح بدن در هنگام نشستن، ایستادن و خوابیدن به کاهش فشار روی ستون فقرات کمک می‌کند. به عنوان مثال، در هنگام نشستن باید از یک صندلی با پشتی مناسب استفاده کرده و در هنگام خوابیدن، از یک تشک مناسب که از کمر حمایت کند، بهره برد. در نهایت، مصرف مواد غذایی مغذی مانند کلسیم، ویتامین D، و امگا 3 که به تقویت استخوان‌ها و کاهش التهاب کمک می‌کنند، به سلامت دیسک کمر اهمیت ویژه‌ای می‌دهد. با رعایت این نکات، می‌توان از بروز بسیاری از مشکلات دیسک کمر جلوگیری کرد و به حفظ سلامت آن کمک نمود..

پارگی دیسک کمر در چه سنی دیده می‌شود؟

پارگی دیسک کمر بیشتر در افراد بین 30 تا 50 سال مشاهده می‌شود. این شرایط معمولاً به‌دلیل فرسایش و فشارهای مداوم به دیسک‌ها ایجاد می‌شود. با این حال، در برخی موارد، آسیب‌های شدید یا تصادفات ممکن است در سنین جوان‌تر نیز منجر به فتق دیسک شوند.

مواد خوراکی مفید برای سلامت دیسک کمر

• غذاهای غنی از کلسیم و ویتامین D: مانند شیر، ماست، سبزیجات برگ‌سبز و ماهی، که به تقویت استخوان‌ها و دیسک‌ها کمک می‌کند.
• مواد غذایی غنی از امگا 3: ماهی‌های چرب مانند سالمون و منابع گیاهی امگا 3 مثل دانه چیا، که به کاهش التهاب کمک می‌کنند.
• آنتی‌اکسیدان‌ها: میوه‌ها و سبزیجات رنگی مانند بلوبری، توت‌فرنگی و فلفل دلمه‌ای، که به بهبود سلامت عمومی دیسک‌ها کمک می‌کنند.

سوالات متداول

نتیجه گیری

بیماری دیسک کمر نشان می‌دهد که این بیماری‌ها، با توجه به نقش حیاتی دیسک‌ها در حمایت از ستون فقرات و جذب فشارهای وارده بر آن، می‌توانند تأثیرات جدی بر کیفیت زندگی افراد داشته باشند. بیماری‌هایی مانند فتق دیسک و آرتروز دیسک کمر، که معمولاً به دلیل آسیب‌های فیزیکی، فشارهای مداوم، یا فرآیندهای فرسایشی رخ می‌دهند، با علائمی نظیر درد شدید کمر، بی‌حسی یا ضعف در اندام‌ها همراه هستند. بنابراین، آگاهی از علائم و علل این بیماری‌ها و مراجعه به پزشک متخصص برای تشخیص و درمان به موقع، بسیار اهمیت دارد.