تزریق اپیدورال چیست و چه کاربردی دارد؟

تزریق اپیدورال، روش پزشکی است که در آن دارو به فضای اپیدورال ستون فقرات تزریق می‌شود تا درد و التهاب کاهش پیدا کند. در صورتی که به دنبال راهی برای کنترل درد کمر و گردن، درمان فتق دیسک، تنگی نخاع، سیاتیک یا برطرف کردن دردهای مزمن هستید، بهتر است این نوشته را بخوانید و با این روش پزشکی آشنا شوید.

تزریق اپیدورال چیست؟

تزریق اپیدورال یک روش پزشکی است که در آن دارو به فضای اپیدورال ستون فقرات تزریق می‌شود. فضای اپیدورال ناحیه‌ای بین پوشش محافظ نخاع (دورا ماتر) و کانال استخوانی مهره است. تزریق معمولا با استفاده از یک سوزن نازک بین مهره‌ها انجام می‌شود. هدف از تزریق اپیدورال رساندن داروهایی مانند کورتیکواستروئیدها یا بی‌حس کننده‌های موضعی به طور مستقیم به فضای اپیدورال است. این کار اجازه می‌دهد تا دارو به اعصاب نخاعی برسد و التهاب، تورم و درد را کاهش دهد. تزریق می تواند برای شرایطی مانند فتق دیسک، تنگی نخاع یا رادیکولوپاتی استفاده گردد. در ادامه، بیشتر در خصوص کاربردهای این نوع تزریق صحبت می‌کنیم. برای تزریق اپیدورال می‌توانید به بهترین متخصص درد در تهران مراجعه کنید.

برای تزریق اپیدورال به چه دکتری مراجعه کنیم؟

برای تزریق اپیدورال، بهترین گزینه مراجعه به یک متخصص درد یا یک پزشک فلوشیپ فوق تخصص در درد است که تجربه و مهارت کافی در انجام این فرایند را داشته باشد. دکتر مهرداد طاهری، فلوشیپ فوق تخصص در درد، یکی از بهترین گزینه‌ها برای انجام تزریق اپیدورال است. ایشان با تخصص و تجربه گسترده در این زمینه، می‌توانند بهترین مشاوره و درمان را برای کاهش دردهای مزمن ستون فقرات و ناحیه پشت ارائه دهند. دکتر طاهری با استفاده از تکنیک‌های دقیق و پیشرفته، کمک می‌کند تا فرایند تزریق اپیدورال با کمترین خطر و عوارض انجام شود و بیمار در سریع‌ترین زمان ممکن بهبود یابد.

بیشتر بخوانید: تزریق بلوک عصبی

انواع روش‌های تزریق اپیدورال

تزریق اپیدورال ممکن است به روش‌های مختلفی انجام شود که هر کدام از آن‌ها بر اساس نوع درد و وضعیت بیمار انتخاب می‌شوند. یکی از روش‌های رایج تزریق اپیدورال معمولی است که در آن، دارو مستقیماً به فضای اپیدورال (فضای اطراف نخاع) تزریق می‌شود. این روش معمولاً برای تسکین دردهای ناحیه کمر، گردن و پاها مورد استفاده قرار می‌گیرد. داروهای تزریقی می‌توانند شامل مسکن‌های قوی و استروئیدها باشند که برای کاهش التهاب و درد مؤثر هستند.

روش دیگر تزریق اپیدورال تحت هدایت فلوروسکوپی است که در آن، پزشک با استفاده از تصویربرداری اشعه ایکس، دقیقاً محل تزریق را تعیین می‌کند تا دقت فرآیند افزایش یابد. این روش معمولاً برای بیماران با دردهای مزمن و پیچیده‌تر مانند دردهای ناشی از فتق دیسک یا تنگی کانال نخاعی به کار می‌رود. این تکنیک باعث می‌شود که دارو به‌طور دقیق‌تری به ناحیه آسیب‌دیده برسد.در برخی موارد، از روش تزریق ترکیبی اپیدورال استفاده می‌شود که ترکیبی از داروهای مسکن و استروئیدها برای تأثیر بیشتر استفاده می‌شود. این روش می‌تواند در کاهش دردهای مزمن و بهبود وضعیت بیماران مؤثر باشد.

کاربردهای تزریق اپیدورال

• کنترل درد کمر و گردن: تزریق اپیدورال معمولا برای کنترل دردهای مرتبط با شرایط ستون فقرات مانند فتق دیسک، تنگی نخاع، بیماری دژنراتیو دیسک، اسپوندیلولیستزیس و رادیکولوپاتی استفاده می‌شود. با رساندن دارو به طور مستقیم به فضای اپیدورال، تزریق اپیدورال می‌ تواند التهاب و فشرده‌سازی ریشه عصبی را کاهش داده و باعث تسکین درد می‌شود.
• کنترل درد بعد از عمل: تزریق اپیدورال را می‌توان برای کنترل درد پس از عمل، به ویژه مواردی که ستون فقرات یا پایین شکم را درگیر می‌کند، استفاده کرد.
•  برای درد مزمن: تزریق اپیدورال را می‌توان برای کنترل شرایط درد مزمن مانند کمر درد مزمن، سندرم جراحی ناموفق کمر، سندرم درد منطقه‌ای پیچیده (CRPS) و آرتریت ستون فقرات به کار برد. این کار به کاهش درد، التهاب و تحریک عصبی کمک می‌کند.
• ابزار تشخیصی: علاوه بر کاربرد درمانی، تزریق اپیدورال می‌تواند به عنوان یک ابزار تشخیصی برای شناسایی منبع درد نیز عمل کند. اگر پس از تزریق بیمار تسکین موقت یا کامل درد را تجربه کند، می‌تواند نشان دهنده این باشد که ناحیه تزریق شده منبع درد او است. این اطلاعات تشخیصی در اتخاذ تصمیمات درمانی مناسب بسیار کمک کننده است.
• تزریق اپیدورال برای تسکین درد زایمان موثر است با تزریق دارو به فضای اپیدورال در نزدیکی نخاع، سیگنال‌های درد از نخاع به مغز کاهش پیدا کرده و در نتیجه درد زایمان نیز به شدت کاهش می‌یابد. تزریق اپیدورال معمولا با استفاده از ترکیبی از داروهای بی‌دردی و موضعی استفاده می‌شود. این ترکیب شامل استروئیدها برای کاهش التهاب و آنالژزیک‌ها (مانند لیدوکائین یا بوپیواکائین) برای تخفیف درد فوری است.

بیشتر بخوانید: اوزون‌تراپی

عوارض تزریق اپیدورال

اگرچه تزریق اپیدورال به طور عمومی ایمن است، اما مانند هر فرایند پزشکی دیگر، ممکن است برخی عوارض جانبی به دنبال داشته باشد. یکی از عوارض رایج، درد در ناحیه تزریق است که معمولاً موقتی و قابل تحمل می‌باشد. برخی بیماران ممکن است پس از تزریق احساس سردرد، سرگیجه یا ضعف موقت در نواحی مختلف بدن خود داشته باشند. این علائم معمولاً پس از مدتی از بین می‌روند. در موارد نادر، تزریق اپیدورال ممکن است منجر به عفونت یا خونریزی در محل تزریق شود.

این عوارض بسیار نادر هستند، اما در صورت بروز، نیاز به درمان فوری دارند. همچنین، واکنش‌های آلرژیک به داروهای تزریقی از دیگر عوارض ممکن است باشد که می‌تواند شامل علائمی چون بثورات پوستی، تنگی نفس یا تورم در نواحی مختلف بدن باشد. یکی دیگر از عوارض نادر ولی جدی‌تر، آسیب به نخاع یا اعصاب است که در موارد بسیار کمی اتفاق می‌افتد. پزشکان با استفاده از تکنیک‌های پیشرفته و تصویربرداری دقیق سعی می‌کنند احتمال بروز چنین عوارضی را کاهش دهند.

مراقبت‌های قبل از تزریق اپیدورال

قبل از انجام تزریق اپیدورال، بیمار باید برخی مراقبت‌ها و تدابیر را رعایت کند تا این فرایند به بهترین شکل ممکن انجام شود. نخستین قدم، مشاوره دقیق با پزشک معالج است تا تمامی شرایط پزشکی بیمار بررسی شود. بیمار باید پزشک خود را از وضعیت بیماری‌های زمینه‌ای، داروهای مصرفی و حساسیت‌های دارویی آگاه کند. به ویژه اگر بیمار داروهای رقیق‌کننده خون مصرف می‌کند، پزشک باید این مورد را در نظر بگیرد و ممکن است توصیه کند که مصرف این داروها برای مدتی قطع شود. علاوه بر این، بیمار باید از داشتن هرگونه عفونت فعال در ناحیه تزریق یا مشکلات پوستی در این ناحیه مطلع شود.

این موضوع می‌تواند بر انجام تزریق تأثیر بگذارد. همچنین، برای تزریق اپیدورال معمولاً نیازی به بیهوشی عمومی نیست، اما بیمار باید آمادگی داشته باشد که در طول فرآیند دراز بکشد و آرامش خود را حفظ کند. ممکن است پزشک قبل از تزریق، داروهای آرام‌بخش برای کاهش اضطراب و راحتی بیمار تجویز کند. در نهایت، پس از مشاوره و آماده‌سازی‌های لازم، بیمار باید از یک همراه برای رساندن خود به خانه استفاده کند. زیرا پس از تزریق اپیدورال، ممکن است بیمار احساس ضعف یا خواب‌آلودگی کند و نیاز به استراحت داشته باشد.

نحوه تزریق اپیدورال

• بیمار در حالت خوابیده بر روی شکم یا پهلو قرار می‌گیرد.
• ناحیه ورود سوزن (محل تزریق اپیدورال) تمیز می‌شود تا از عفونت جلوگیری شود.
• بی‌حسی در ناحیه تزریق اپیدورال تزریق می‌شود تا درد کمتری در هنگام وارد کردن سوزن احساس شود.
• با استفاده از تجهیزات تصویربرداری مانند فلوروسکوپی یا سی‌تی‌اسکن، پزشک موقعیت سوزن را به دقت تعیین می‌کند.
• پزشک ماده حاجب (کنتراست‌زا) را تزریق می‌کند تا ناحیه مورد نظر در دستگاه تصویربرداری بهتر مشاهده شود.
• سپس، داروی مورد استفاده (استروئید یا کورتیکواستروئید) به آرامی تزریق می‌شود. در برخی موارد، یک مخلوط از داروها ممکن است استفاده شود.
• پس از اتمام تزریق، ناحیه تمیز می‌شود و پانسمانی بر روی محل تزریق قرار می‌گیرد.
• بیمار برای چند دقیقه تا یک ساعت در مکانی آرام قرار می‌گیرد تا پزشک مطمئن شود هیچ واکنش غیرمطلوبی به دارو ندارد.

بیشتر بخوانید: بهترین دکتر اوزون‌تراپی در تهران

آیا تزریق اپیدورال دردناک است؟

تزریق اپیدورال معمولاً یک فرایند نسبتاً کم‌درد است، ولی برخی بیماران ممکن است در حین تزریق احساس ناراحتی یا درد خفیفی داشته باشند. این درد به دلیل ورود سوزن به فضای اپیدورال است، اما معمولاً این احساس موقتی است و پس از تزریق دارو، بیمار احساس تسکین خواهد کرد. برای کاهش درد، معمولاً ناحیه تزریق با داروهای بی‌حسی موضعی آماده می‌شود. در طول فرآیند، بیمار باید در حالت آرام و راحت قرار بگیرد تا پزشک بتواند تزریق را با دقت و بدون مشکلات انجام دهد.

در مواردی که بیمار نگرانی یا اضطراب دارد، می‌توان از داروهای آرام‌بخش استفاده کرد تا فرایند برای بیمار راحت‌تر شود. پس از تزریق، بیماران معمولاً در مدت زمانی کوتاه احساس بهبودی می‌کنند و بسیاری از آن‌ها می‌توانند به فعالیت‌های روزمره خود ادامه دهند. اگرچه ممکن است درد جزئی در محل تزریق یا نواحی دیگر بدن باقی بماند، این احساسات معمولاً موقتی هستند.

تزریق اپیدورال برای چه افرادی مناسب است؟

• تنگی کانال نخاعی: افرادی که دچار تنگی کانال نخاعی هستند. در این شرایط، کانالی که نخاع در آن قرار دارد، تنگ شده است. این ممکن است به علت برجستگی استخوان‌ها، توده‌های غیرعادی یا تورم باشد. تزریق ESI می‌تواند در کاهش درد کمک کننده باشد.
• لغزش مهره: افرادی که لغزش مهره دارند. در برخی موارد، یک مهره ممکن است از مکان خود لغزش پیدا کرده و ریشه‌های عصبی را فشرده کند. این اتفاق می‌تواند منجر به درد در ناحیه کمر و پا شود. تزریق ESI  به کاهش التهاب و درد کمک می‌کند.
• فتق دیسک: افرادی که فتق دیسک دارند. فتق دیسک زمانی اتفاق می افتد که ماده ژل مانند داخل دیسک ستون فقرات از ناحیه ضعیف شده در دیواره بیرونی آن بیرون زده یا پاره شود. هنگامی که این ماده فشرده می شود و با عصب نخاعی تماس پیدا می‌کند، منجر به تحریک، درد و التهاب می‌شود. فتق می‌تواند ناشی از عواملی مانند افزایش سن، ساییدگی یا آسیب باشد. تزریق ESI می‌تواند به کاهش التهاب و درد ناشی از فتق دیسک کمک کند.
• دیسک دژنراتیو: در این شرایط، دیسک بین مهره‌ای تحلیل می‌شود و ممکن است باعث فشرده شدن ریشه‌های عصبی و تحریک آنها شود. تزریق ESI می‌تواند به کاهش درد و التهاب در ناحیه مورد نظر کمک کند.
• سیاتیک: افرادی که سیاتیک دارند. سیاتیک یک درد شدید در امتداد عصب سیاتیک است که از کمر، باسن و ساق پا تا قسمت پایینی پا احساس می‌شود. این شرایط معمولا به علت فشرده شدن عصب سیاتیک ناشی از فتق دیسک یا تنگی کانال نخاعی رخ می‌دهند. تزریق ESI می‌تواند به کاهش درد و التهاب در عصب سیاتیک کمک کند.

چه کسانی نباید تزریق اپیدورال انجام دهند؟

در برخی موارد، تزریق اپیدورال برای بعضی افراد توصیه نمی‌شود. افرادی که به داروهای خاصی حساسیت دارند یا دچار مشکلات آلرژیک هستند، باید قبل از انجام تزریق این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارند. همچنین، بیمارانی که مشکلات خونی دارند یا داروهای رقیق‌کننده خون مصرف می‌کنند، باید از انجام تزریق اپیدورال خودداری کنند یا تحت نظارت دقیق پزشک قرار گیرند. افراد مبتلا به عفونت‌های فعال در ناحیه کمر یا ستون فقرات نیز نباید تزریق اپیدورال انجام دهند.

زیرا این کار ممکن است باعث گسترش عفونت به نواحی دیگر بدن شود. در صورتی که بیمار دچار مشکلات پوستی مانند زخم یا التهابات شدید در محل تزریق باشد، بهتر است تزریق اپیدورال به تعویق بیفتد تا از بروز عوارض جلوگیری شود.همچنین، افرادی که دچار مشکلات جدی در سیستم عصبی یا ستون فقرات خود هستند و بیماری‌های خاص مانند تومورهای نخاعی یا مشکلات شدید سیستم ایمنی دارند، ممکن است برای تزریق اپیدورال گزینه مناسبی نباشند و باید از روش‌های درمانی دیگر استفاده کنند.

مزیت‌های تزریق اپیدورال

• تسکین درد: تزریق اپیدورال می‌تواند موجب تسکین درد موثر شود.
• رویکرد غیر جراحی: تزریق اپیدورال جایگزین غیر جراحی برای کنترل درد است.
• کاهش اثرات جانبی سیستمیک: با رساندن دارو به طور مستقیم به فضای اپیدورال، مقدار داروی مورد نیاز اغلب در مقایسه با داروهای خوراکی کمتر است. این کار می‌تواند خطر عوارض جانبی سیستمیک را که ممکن است هنگام مصرف داروها به صورت خوراکی و توزیع در سراسر بدن رخ دهد، به حداقل برساند.

مدت زمان تاثیر تزریق اپیدورال

تاثیر تزریق اپیدورال معمولاً در چند ساعت اول بعد از تزریق آغاز می‌شود و ممکن است در برخی موارد تا چند روز طول بکشد. بیشتر بیماران پس از تزریق به مدت چند روز تا چند هفته احساس تسکین درد می‌کنند. اثرات تزریق اپیدورال بستگی به نوع داروهای استفاده‌شده و شرایط پزشکی بیمار دارد. در صورتی که تزریق اپیدورال برای درمان دردهای مزمن استفاده شود، ممکن است نیاز به تکرار آن در فواصل معین باشد تا تاثیر آن حفظ شود.

در صورتی که تزریق اپیدورال برای دردهای حاد مانند دردهای بعد از جراحی یا آسیب‌های خاص استفاده شود، ممکن است بیمار سریعاً احساس بهبودی و کاهش درد داشته باشد. این تاثیر به طور معمول کوتاه‌تر از درمان دردهای مزمن است. در هر صورت، مدت زمان تاثیر تزریق اپیدورال بستگی به وضعیت و نیاز بیمار دارد و پزشک می‌تواند توصیه‌های خاصی را برای پیگیری درمان ارائه دهد.

نتیجه‌گیری

تزریق اپیدورال به عنوان یک روش پزشکی برای کنترل شرایط مختلف درد مرتبط با ستون فقرات عمل می‌کند. هدف از تزریق کاهش درد و التهاب است و در موارد مربوط فتق دیسک، تنگی نخاع، سیاتیک و درد مزمن کمر یا گردن استفاده می‌شود. مانند هر روش پزشکی، مشورت با متخصص درد برای ارزیابی مناسب بودن و خطرات احتمالی مرتبط با تزریق اپیدورال ضروری است.