فتق دیسک کمر وضعیتی است که دیسک کمر و ستون فقرات را درگیر می‌کند. مشکلات مربوط به ستون فقرات در هر سنی ممکن است رخ دهند، اما معمولا در افرادی که سنین بالاتری دارند یا در معرض آسیب‌های جسمی قرار می‌گیرند، بیشتر دیده می‌شوند. بسیاری از افرادی که کارهای سنگین انجام می‌دهند، دچار جابجایی دیسک کمر می‌شوند. اگر دیسک‌ها در وضعیتی قرار بگیرند که پاره شوند یا به اعصاب موجود در ستون فقرات آسیب برسانند، فتق دیسک کمر رخ می‌دهد. ممکن است این سوال برایتان پیش بیاید که این وضعیت چه علائمی دارد و چگونه می‌توان آن را تشخیص داد؟ در ادامه به شرح این موارد خواهیم پرداخت.
فتق دیسک کمر چیست؟
فتق دیسک که از آن معمولا به عنوان لغزش یا پارگی دیسک یاد می‌شود، موقعیتی است که در آن قسمت مرکزی دیسک بین مهره ای به سمت داخل کانال نخاعی بیرون می‌زند. این وضعیت به دلیل پارگی لایه سخت بیرونی و فیبروغضروفی که آنولوس نامیده می‌شود رخ می‌دهد. وقتی که دیسک کمر دچار فتق می‌شود، در شکل کلی ستون فقرات تغییر به وجود می‌آید.
در اثر این مشکل، ممکن است فتق نوکلئوس پالپوزوس به سمت کانال نخاعی نیز رخ دهد. از جمله دلایلی که به ایجاد فتق دیسک کمر دامن می‌زنند، می‌توان به افزایش سن و ایجاد ضربه اشاره کرد. فتق دیسک اغلب در پایین‌ترین قسمت ستون فقرات، به ویژه بین مهره‌های 4 و 5 کمر و بین مهره‌های 5 کمر و استخوان خاجی رخ می‌دهد. این قسمت در اطراف کانال نخاعی بیرون می‌زند و معمولا یکی از ریشه‌های عصبی را تحت فشار قرار می‌دهد. برخورد استخوان‌ها به عصب باعث ایجاد بی حسی، درد و ضعف در بخشی از پوست و ماهیچه می‌شود.
هر ساله حدود دو درصد جمعیت دچار فتق دیسک کمر می‌شوند. این مشکل علت اصلی درد کمر، سیاتیک و گردن است. پارگی دیسک‌ها معمولا در پایین ستون فقرات رخ می‌دهد و کمتر اتفاق می‌افتد که در قسمت میانی کمر دیسک‌ها دچار پارگی شوند.
بیشتر بخوانید: دیسک کمر
فتق دیسک کمر و علائم آن
علائم پارگی و بیرون زدگی دیسک کمر به محل آن و واکنش نسبت به درد در هر فرد متفاوت است. اگر دچار فتق دیسک شده باشید، ممکن است دردی را احساس کنید که از ناحیه کمر یا پایین هر دو پا منتشر می‌شود. برخی افراد هنگام نشستن یا سرپا ایستادن ممکن است دردی را حس کنند که شبیه به شوک الکتریکی باشد. از این رو، فعالیت‌هایی مانند چرخاندن و بلند کردن درد را تشدید خواهند کرد.
گاهی اوقات درد با بی حسی و گزگز در ساق پا همراه است. ممکن است دچار گرفتگی یا اسپاسم عضلانی در پشت ساق پا نیز شوید. در موارد وخیم و شدید، ممکن است هنگام راه رفتن پای شما بی حس شود و بیفتید. همچنین از دست دادن کنترل روده یا مثانه نیز محتمل خواهد بود. در برخی موارد فتق هیچ علامتی ایجاد نمی‌کند. هنگامی ک این مشکل در حال رخ دادن است، بیشتری علامتی که مشاهده می‌کنید، کمردرد است. به طور کلی هر زمان که فتق دیسک کمر داشته باشید، علائم و شرایط زیر ممکن است به وجود بیایند:
· احتمال دارد که عصب خروجی از ستون فقرات را تحریک کرده و منجر به درد یا ضعف در پا شود.
· دیسک کمر ممکن است به خودی خود دردناک و دچار مشکل شود.
· امکان دارد به باریک شدن کانال نخاعی منجر شود که گزگز در ساق پا را به وجود می‌آورد.
بیشتر بخوانید: پارگی دیسک کمر
فتق دیسک کمر و دلایل آن
فتق دیسک کمر ممکن در هر سنی حتی در کودکان نیز رخ دهد، اما معمولا این اتفاق نادر است و کمتر اتفاق می‌افتد. فتق دیسک‌ها و پارگی آن‌ها در افراد میانسال و بزرگسال شایع است. دیسک‌ها به دلیل فشار بیش از حد روی یک قسمت می‌توانند به طور ناگهانی پاره شوند. با افزایش سن ناحیه دیسک کمر به طور طبیعی تخریب می‌شوند و رباط‌هایی که آن‌ها را در جای خود نگه می‌دارند، شروع به ضعیف شدن می‌کنند.
اگر ناحیه ستون فقرات شما در اثر آسیب‌های مکرر دچار صدمه شده باشد، ممکن است دیسک‌ها به دلیل ضعیف شدن در اثر نیروی خارجی پاره شوند. دیسک‌ها دارای هسته نرم و ژل مانندی هستند که با گذشت زمان لایه بیرونی آن‌ها ضعیف شده و می‌تواند ترک بخورد. فتق دیسک کمر زمانی رخ می‌دهد که ماده ژله ای داخلی از شکاف ایجاد شده عبور کند. مواد خارج شده ممکن است روی اعصاب نخاعی مجاور فشار بیاورند. علاوه بر این موارد، گزینه‌های زیر نیز می‌توانند علل ایجاد فتق دیسک باشند:
· وزن بیش از حد یا اضافه وزن
· سن بالا
· فشار ناگهانی ناشی از بلند کردن اجسام سنگین
· حرکات تکراری
بیشتر بخوانید: علائم دیسک کمر خفیف
تشخیص فتق دیسک کمر
هنگامی که برای اولین بار درد در این ناحیه مواجه شدید، باید با پزشک خود مشورت کنید. پزشک یک تاریخچه کامل از آسیب‌هایی که دیده اید و شرایط کلی شما دریافت می‌کند. سپس معاینات فیزیکی انجام می‌شوند تا علت دقیق فتق دیسک مشخص شود. آزمایش‌های زیر برای تشخیص این مشکل استفاده می‌شوند:
· اشعه ایکس: عکس برداری با اشعه ایکس می‌تواند در تشخیص علت کمر درد موثر باشد.
· ام آر آی: دقیق‌ترین و رایج‌ترین آزمایش برای تشخیص این مشکل MRI است.
· سی تی اسکن: این عکس برداری استخوان‌های ستون فقرات شما را نشان می‌دهد. اگر دیسک‌ها به اعصاب نخاع فشار آورده باشند کاملا مشخص خواهد بود.
· الکترومیوگرام: این آزمایش شامل قرار دادن سوزن‌های کوچک در عضلات مختلف و ارزیابی عملکرد اعصاب شما خواهد بود.
درمان فتق دیسک کمر
روش‌های زیادی برای درمان این مشکل وجود دارد که قبل از جراحی می‌توانند در اولویت قرار بگیرند. فیزیوتراپی و کاهش وزن از درمان‌های رایج برای فتق دیسک کمر هستند. کاهش وزن، فشار زیاد روی دیسک‌ها را بر می‌دارد و یک برنامه فیزیوتراپی به دیسک اجازه می‌دهد تا بهبود یابد. داروهای ضد درد نیز می‌توانند در کاهش درد زیاد موثر باشند.
نتیجه‌گیری
فتق دیسک کمر یکی از مشکلات رایجی است که برای افراد با فعالیت زیاد و سنگین رخ می‌دهد. این مشکل می‌تواند قسمت پایینی کمر و ستون فقرات را تحت تاثیر قرار دهد. همچنین اگر شدید باشد، قسمت اعصاب و نخاع نیز تحت تاثیر قرار می‌گیرند. مهم‌ترین نکته در تشخیص و درمان فتق دیسک، یافتن یک پزشک مناسب است. با توجه به این که این مشکل معمولا جدی است، باید پزشکی را بیابید که تجربه خوبی در درمان این نوع مشکل‌ها داشته باشد. در نتیجه، برای دریافت خدمات و داشتن سوالات بیشتر می‌توانید با ما تماس بگیرید.
سوالات متداول
ورزش و داشتن وضعیت خوب بدن می‌توانند در این امر تاثیرگذار باشند.
اختلال عملکرد روده و مثانه و بدتر شدن علائم می‌توانند از عوارض این مشکل باشند.
ژنتیک و سابقه خانوادگی در این امر دخیل خواهند بود.