آرتروز زانو یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مفصلی است که با فرسایش تدریجی غضروف زانو و درد، خشکی و محدودیت حرکت همراه می‌شود. این عارضه به‌ویژه در افراد میانسال و سالمند دیده می‌شود، اما می‌تواند در سنین پایین‌تر نیز بروز کند. سبک زندگی کم‌تحرک، اضافه‌وزن و فشار مکرر بر مفصل زانو از عوامل اصلی بروز این بیماری هستند. شناخت علائم و علل آن گام مهمی در مدیریت و کنترل این بیماری است. با ما همراه باشید تا در سایت دکتر مهرداد طاهری فلوشیپ فوق تخصصی درد به بررسی این موضوع بپردازیم.

آرتروز زانو چیست؟

آرتروز زانو، نوعی بیماری مزمن و پیشرونده است که معمولا با افزایش سن رخ می‌دهد. این بیماری که نوعی بیماری تخریبی و التهابی است، با از بین رفتن غضروف، استخوان‌ها به طور مستقیم به هم ساییده خواهند شد و این موجب درد، سفتی و کاهش عملکرد مفصل می‌شود. در هر قسمت از مفصل که این عارضه رخ دهد، همراه با احساس درد خواهد بود.

اگر درگیر آرتروز زانو هستید، برای مشاوره رایگان و نوبت گیری با مطب دکتر مهرداد طاهری، بهترین متخصص درد در تهران تماس بگیرید.

علائم و نشانه‌های آرتروز زانو شامل چه چیز‌هایی است؟

بیماری آرتروز زانو، ممکن است مانند خیلی از بیماری‌ها فاقد علامت باشد و باید تشخیص نهایی توسط پزشک انجام شود. اما اینجا یه سری از اصلی ترین و شایع ترین علائم آن را بررسی خواهیم کرد.

• خشکی و سفتی: خشکی و سفتی را به ویژه صیح‌ها یا زمانی که از خواب و نشستن‌های طولانی می‌خواهیم بلند شویم، حس خواهیم کرد. در این زمان چند دقیقه طول می‌کشد تا مفصل باز شود و به حالت معمولی خود بازگردد. 
• تورم: مفصل زانو ممکن است در اثر تجمع مایع مفصلی متورم و ملتهب شود.
• درد زانو: این علامت شایع ترین است. در این هنگام مواردی که خفیف باشد در صورت انجام فعالیت باعث بروز درد خواهد شد، اما در صورتی که شدید باشد، می‌تواند در حالت استراحت یا شب‌ها هم درد وجود داشته باشد.
• صدای زانو: به دلیل ساییده شدن استخوان‌ها یا وجود خار‌های استخوانی، ممکن است در هنگام خم شدن یا صاف کردن زانو صداهایی مثل تق تق یا خرد شدن شنیده شود.
• احساس ضعف یا ناپایداری: به علت ضعف عضلات زانو و یا آسیب به ساختار آن ممکن است، هنگام راه رفتن زانو لق بزند و باعث ناپایداری آن شود.
• تغییر شکل ظاهری: در موارد پیشرفته تر در اثر ساییدگی یک طرفه استخوان و غضروف، زانو تغییر شکل داده و به صورت خمیدگی زانو یا انحراف به داخل و خارج در می‌آید.
• احساس گرما در زانو: زانوی آسیب دیده ممکن است، گرمتر از حالت عادی به نظر برسد.

بیشتر بخوانید: درمان زانو درد با لیزر

علل ایجاد آرتروز زانو چه چیزی می‌تواند باشد؟

آرتروز زانو، رایج ترین نوع آرتروز است که حتی می‌تواند نو‌جوانان را نیز درگیر کند. هرچند این بیماری در افراد با سن بیشتر رایج تر است. همانطور که گفته شد، آرتروز به معنای نازک شدن، تخریب و از بین رفتن تدریجی غضروف مفصلی می‌باشد. در ادامه به بررسی علل ایجاد این بیمار می‌پردازیم.

عوامل ژنتیکی و وراثت:

در بعضی افراد، زمینه به وجود آمدن بیماری آرتروز وجود دارد و اگر یکی از بستگان نزدیک به این بیماری مبتلا باشد، احتمال درگیری فرد بسیار زیاد است.

افزایش سن:

با افزایش سن، غضروف مفصلی به تدریج ضعیف شده و آسیب می‌بیند. این مورد جز شایع ترین موارد است.

سابقه آسیب یا جراحی زانو:

آسیب‌هایی مانند پارگی رباط، شکستگی استخوان زانو و همینطور پارگی مینیسک می‌توانند تعادل مفصل را بهم زده و باعث آسیب تدریجی غضروف شود. حتی انجام عمل‌های قدیمی هم می‌تواند به مرور احتمال بروز آرتروز را افزایش دهد.

ناهنجاری‌‌های ساختاری مفصل زانو:

دارا بودن پای پرانتزی یا پای ضربدری، باعث نابرابر شدن فشار در سطح مفصل شده و فرسایش یک طرفه غضروف را به دنبال خواهد داشت.

بیماری‌های زمینه‌ای مفصل زانو:

بعضی بیماری‌ها مانند آرتریت روماتوئید، نقرس، عفونت‌های مفصلی، نکروز آواسکولار و هموفیلی باعث تخریب غیر مستقیم غضروف مفصل زانو می‌شوند.

عوامل تغذیه‌ای:

تغذیه ناسالم و کمبود ویتامین D می‌تواند، عاملی تدریجی برای ایجاد آرتروز باشد.  

بیشتر بخوانید: درمان میگرن با بوتاکس

 تشخیص وجود آرتروز چگونه انجام می‌شود؟

• معاینه فیزیکی: پزشک زانو و اطراف آن را بررسی می‌کند. این بررسی‌ها شامل: 

تورم یا التهاب اطراف زانو، حساسیت به لمس در قسمت‌های خاص زانو، دامنه حرکت مفصل، قفل شدن یا ناپایداری زانو و … این موارد می‌باشد.

• تاریخچه پزشکی بیمار: پزشک از بیمار درباره‌ی آسیب‌های قبلی به وجود آمده، فعالیت‌های ورزشی و سایر عوامل مرتبط با آن سوال می‌کند
• عکس رادیولوژی: اصلی ترین و مهم ترین روش در تشخیص این بیماری تصویربرداری X-ray یا رادیولوژی است در این عکس ممکن است، کاهش فضای مفصلی، ایجاد خار‌های استخوانی، سفتی استخوان زیر مفصلی و تغییر شکل مفصل مشخص شود.
• ام‌آر‌آی: اگر رادیولوژی دقیق نبود و یا دکتر به بیماری دیگری مشکوک شده باشد برای اطمینان حاصل از این موضوع بیمار را برای گرفتن MRI می‌فرستد. این نوع از تصویربرداری با جزئیات بیشتری مفصل و بافت‌های اطراف را نشان می‌دهد.

نتیجه گیری 

آرتروز زانو، اگر چه بیماری مزمنی است و در افراد با سن بالا بیشتر رخ می‌دهد اما با سبک زندگی سالم و توجه به نکات پیشگیرانه می‌توانیم، از پیشرفت این بیماری جلوگیری کنیم. در ادامه مراجعه به پزشک و انجام دستورات پزشک برای درمان، می‌تواند درد آن را کنترل کند. توجه داشته باشید که تشخیص درست و دقیق در نهایت توسط پزشک انجام خواهد شد.

سوالات متداول

چه زمانی برای درد مفصل باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر درد چند هفته طول بکشد و همراه با تورم و ضعف حرکتی باشد.

چه ورزش‌هایی برای آرتروز زانو مفید واقع می‌شود؟

ورزش‌هایی مانند پیاده روی، دوچرخه سواری اما با احتیاط و به آرامی، تمرینات کششی عضلات ران و ساق و آب درمانی . همینطور می‌توان با فیزیوتراپی به بهبود آن کمک کرد.

آیا آرتروز زانو با آب و هوا تشدید خواهد شد؟

در برخی بیماران با سرد و مرطوب شدن هوا، علائمشان بدتر می‌شود، اما دلیلی علمی دقیقی برای اثبات این موضوع وجود ندارد.