سردرد میگرنی، برخلاف سردردهای معمولی، اغلب با اختلال در فعالیت‌های روزمره همراه است و ممکن است ساعت‌ها یا حتی روزها ادامه یابد. میگرن نوعی سردرد مزمن و ناتوان‌کننده است که معمولا به‌صورت درد ضربان‌دار در یک طرف سر ظاهر می‌شود و می‌تواند با علائمی مانند تهوع، حساسیت به نور و صدا همراه باشد.علت دقیق میگرن هنوز به‌طور کامل شناخته نشده، اما عوامل ژنتیکی، تغییرات هورمونی، استرس و سبک زندگی در بروز آن نقش دارند. شناخت دقیق میگرن و راه‌های کنترل آن می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک شایانی کند. در ادامه به طور کامل به این موضوع می پردازیم.
سردرد میگرنی چیست؟
سردرد میگرنی نوعی اختلال عصبی است که با درد شدید و ضربان‌دار، اغلب در یک طرف سر، شناخته می‌شود. این نوع سردرد ممکن است چند ساعت تا چند روز طول بکشد و اغلب با علائمی مانند تهوع، استفراغ، حساسیت شدید به نور (فوتوفوبیا) و صدا (فونوفوبیا) همراه است. برخی افراد پیش از شروع درد میگرنی، دچار علائم هشداردهنده‌ای به نام «اورا» می‌شوند که شامل دیدن جرقه‌های نوری، تاری دید یا بی‌حسی در اندام‌هاست.
میگرن می‌تواند در اثر عوامل مختلفی مانند استرس، بی‌خوابی، تغییرات هورمونی، گرسنگی، مصرف برخی غذاها یا نوشیدنی‌ها، و حتی تغییرات آب‌وهوایی تحریک شود. این بیماری معمولا به‌صورت دوره‌ای رخ می‌دهد و ممکن است کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد، اما با شناخت محرک‌ها و استفاده از داروها یا تغییر سبک زندگی می‌توان شدت و تعداد حملات را کاهش داد.
اگر درگیر سردردهای میگرنی هستید، برای مشاوره و نوبت گیری با مطب دکتر مهرداد طاهری، بهترین متخصص درد در تهران تماس بگیرید.
علل بروز سردرد میگرنی
علل بروز سردرد میگرنی هنوز به‌طور کامل شناخته نشده‌اند، اما تحقیقات نشان می‌دهند که ترکیبی از عوامل ژنتیکی، عصبی و محیطی در ایجاد این نوع سردرد نقش دارند. مهم‌ترین علل و محرک‌های میگرن عبارت‌اند از:
- عوامل ژنتیکی: سابقه خانوادگی میگرن یکی از قوی‌ترین عوامل خطر است. افرادی که یکی از اعضای خانواده‌شان به میگرن مبتلاست، احتمال بیشتری برای ابتلا دارند.
- تغییرات هورمونی: نوسانات هورمونی، به‌ویژه در زنان (مانند دوران قاعدگی، بارداری یا یائسگی) می‌تواند باعث شروع یا تشدید میگرن شود.
- استرس و اضطراب: فشارهای روانی و استرس روزمره از مهم‌ترین عوامل تحریک‌کننده حملات میگرنی هستند.
- الگوهای خواب نامنظم: کم‌خوابی، خواب بیش از حد یا تغییر ناگهانی در زمان خواب می‌تواند حمله میگرنی را آغاز کند.
- تغذیه و رژیم غذایی: مصرف برخی مواد غذایی مانند پنیرهای کهنه، شکلات، غذاهای فرآوری‌شده، کافئین زیاد یا حتی حذف وعده‌های غذایی ممکن است میگرن را تحریک کند.
- محرک‌های حسی: نور شدید، صداهای بلند، بوهای تند یا نور چشمک‌زن از جمله عواملی هستند که می‌توانند موجب بروز سردرد میگرنی شوند.
- تغییرات آب‌وهوایی و فشار هوا: برخی افراد به تغییرات ناگهانی در آب‌وهوا، رطوبت یا فشار هوا حساس هستند و ممکن است دچار میگرن شوند.
- عوامل فیزیکی: فعالیت شدید بدنی، خستگی یا حتی وضعیت بدنی نادرست نیز می‌توانند باعث تحریک سردردهای میگرنی شوند.
شناسایی محرک‌های فردی و مدیریت آن‌ها می‌تواند به کاهش شدت و دفعات حملات میگرنی کمک زیادی کند.
بیشتر بخوانید: آب آوردن زانو
علائم سردرد میگرمی
علائم سردرد میگرنی معمولا در چند مرحله ظاهر می‌شوند و ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشند. این مراحل شامل پیش‌درآمد (پری‌مونیتوری)، اورا (در برخی افراد)، مرحله درد و مرحله پس از حمله است. مهم‌ترین علائم میگرن عبارت‌اند از:
- درد ضربان‌دار: درد میگرنی اغلب به‌صورت ضربان‌دار و در یک طرف سر احساس می‌شود، اما ممکن است هر دو طرف سر را نیز درگیر کند.
- حساسیت به نور و صدا: بیشتر افراد مبتلا به میگرن در زمان حمله نسبت به نور (فوتوفوبیا) و صدا (فونوفوبیا) بسیار حساس می‌شوند.
- تهوع و استفراغ: یکی از علائم شایع همراه با میگرن است و در برخی افراد آن‌قدر شدید است که نیاز به استراحت کامل پیدا می‌کنند.
- تاری دید یا اختلالات بینایی (اورا): در برخی افراد، پیش از شروع درد، اختلالاتی مانند دیدن خطوط زیگزاگی، لکه‌های نورانی یا تاری دید ایجاد می‌شود.
- سرگیجه یا عدم تعادل: ممکن است همراه با میگرن احساس گیجی یا ناپایداری در حرکت وجود داشته باشد.
- بی‌حسی یا مورمور شدن: در برخی موارد، افراد پیش از شروع میگرن دچار بی‌حسی یا مورمور شدن در دست، صورت یا زبان می‌شوند.
- کاهش تمرکز و خستگی شدید: در حین یا پس از حمله میگرنی، فرد ممکن است احساس گیجی، خستگی مفرط یا عدم تمرکز داشته باشد.
- تغییرات خلق‌وخو: برخی بیماران پیش از شروع میگرن دچار تحریک‌پذیری، افسردگی یا احساس نشاط غیرعادی می‌شوند.
شدت و ترکیب این علائم در هر فرد متفاوت است و ممکن است از یک حمله به حمله دیگر تغییر کند. شناسایی دقیق این علائم می‌تواند در تشخیص و درمان مؤثرتر میگرن نقش مهمی داشته باشد.
بیشتر بخوانید:
روش های درمان سردرد میگرنی
توضیحات دکتر مهرداد طاهری درباره درمان سردرد های میگرنی
درمان سردرد های میگرنی
درمان سردرد میگرنی معمولا به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود: درمان‌های کنترل‌کننده درد در زمان حمله و درمان‌های پیشگیرانه برای کاهش دفعات و شدت حملات. در ادامه به روش‌های رایج درمان میگرن اشاره می‌شود:
۱. درمان دارویی
الف) درمان حین حمله (تسکین درد)
- مسکن‌ها: مانند ایبوپروفن، استامینوفن، ناپروکسن.
- داروهای مخصوص میگرن (تریپتان‌ها): مثل سوماتریپتان، ریزاتریپتان.
- ارگوتامین‌ها: در برخی موارد خاص و شدید استفاده می‌شوند.
- داروهای ضد تهوع: برای افرادی که همراه با میگرن دچار تهوع و استفراغ می‌شوند (مانند متوکلوپرامید).
ب) درمان پیشگیرانه (طولانی‌مدت)
- داروهای ضد فشار خون: مانند پروپرانولول یا متوپرولول.
- داروهای ضد افسردگی: مانند آمی‌تریپتیلین.
- داروهای ضد صرع: مانند توپیرامات یا والپروات سدیم.
- تزریق بوتاکس: در موارد میگرن مزمن برای کاهش دفعات حمله.
۲. تغییر سبک زندگی و اقدامات غیردارویی
- مدیریت استرس: با روش‌هایی مانند مدیتیشن، یوگا یا تمرینات تنفسی.
- تنظیم خواب: خواب منظم و کافی برای پیشگیری از میگرن بسیار مؤثر است.
- ورزش منظم: فعالیت بدنی سبک و منظم مانند پیاده‌روی می‌تواند شدت میگرن را کاهش دهد.
- تغذیه سالم: پرهیز از غذاهای محرک مانند شکلات، پنیر کهنه، کافئین زیاد یا غذاهای فرآوری‌شده.
- نوشیدن آب کافی: کم‌آبی بدن یکی از محرک‌های شایع میگرن است.
- یادداشت‌برداری از حملات: ثبت زمان، شدت، و عوامل محرک برای شناسایی الگوهای فردی حملات.
۳. درمان‌های مکمل و جایگزین
- طب سوزنی: در برخی بیماران اثربخش گزارش شده است.
- ماساژ درمانی: به کاهش تنش عضلانی و آرام‌سازی بدن کمک می‌کند.
- مکمل‌های غذایی: مانند منیزیم، ویتامین B2 (ریبوفلاوین) و کوآنزیم Q10 (با مشورت پزشک).
درمان میگرن برای هر فرد ممکن است متفاوت باشد. مشورت با پزشک متخصص برای یافتن بهترین روش درمانی بسیار اهمیت دارد.
نتیجه گیری
میگرن تنها یک سردرد ساده نیست، بلکه اختلالی پیچیده و گاه ناتوان‌کننده است که می‌تواند زندگی روزمره فرد را مختل کند. شناخت علل، علائم و روش‌های درمان آن، گام مهمی در کنترل این بیماری است. با مدیریت صحیح سبک زندگی و استفاده از درمان‌های مناسب، می‌توان شدت و دفعات حملات میگرنی را کاهش داد و کیفیت زندگی را به‌طور چشمگیری بهبود بخشید.